Waterportaal lest dorst naar informatie omtrent water

Boerenbond toont zijn Oost-Vlaamse leden de weg naar het online Waterportaal dat het resultaat is van een samenwerking tussen de landbouwdienst van de provincie Oost-Vlaanderen en de praktijkcentra voor groenten, aardappelen en sierteelt. Zij kunnen er informatie vinden over waterkwaliteit en -kwantiteit, waar landbouwers meer mee bezig zullen zijn nu het zo droog is. Het Waterportaal reikt aardappel- en groentetelers een berekeningstool aan zodat ze inzicht verwerven in de kostprijs van irrigatie. “Eens je begint te beregenen, moet je dat ook kunnen volhouden tot er neerslag valt. Water dat over de weg wordt aangevoerd, is duur. Landbouwers schrikken als we hen de berekening voorleggen”, zegt Greet Tavernier van het Waterportaal.

In Oost-Vlaanderen is er door de jaren heen heel wat kennis en praktijkervaring opgebouwd rond water op land- en tuinbouwbedrijven. Landbouwers kunnen al die informatie op één plek terugvinden: het Waterportaal. De landbouwdienst van de provincie Oost-Vlaanderen werkt samen met de drie praktijkcentra in de provincie (PCG en PCA in Kruishoutem en PCS in Destelbergen) om via dit digitaal portaal een antwoord te geven op watergerelateerde vragen. Daarnaast wordt kennis afkomstig van praktijkonderzoek via deze weg beschikbaar gesteld.

Landbouwers kunnen bij het Waterportaal ook aankloppen voor een wateraudit. Een expert komt op bedrijfsbezoek, brengt de waterbehoefte in kaart, zoekt naar mogelijkheden voor waterbesparingen en bekijkt in hoeverre de factuur voor drinkwater of grondwater kan worden afgebouwd door over te schakelen op alternatieve waterbronnen. Kort samengevat is een wateraudit een kritische kijk op alle toepassingen van water op een bedrijf. De uitkomst daarvan kan zijn dat een landbouwer investeert in extra opslag van regenwater. Via het Waterportaal kan hij zich oriënteren om een weloverwogen keuze te maken tussen een ondergrondse of bovengrondse opslag, en wat de constructiewijze betreft: een foliebassin, watersilo, open put, betonkelder, enz.

Recent wees het Waterportaal er nog op dat je bij de aanleg van een bovengronds foliebassin rekening moet houden met de impact op het landschap, zeker indien er met de uitgegraven grond een talud boven het maaiveld wordt aangelegd om de bergingscapaciteit nog te vergroten. Bedrijfsgebonden wateropslag is standaard voor serrebedrijven, containervelden in de sierteelt en bij kleinschalige groenteteelt in vollegrond. Een wateropslag op de bedrijfssite wordt gevuld met regenwater van de daken, en in sommige gevallen ook met het water dat op het erf valt.

In de akkerbouw zijn de teeltoppervlakten en benodigde hoeveelheden water zo groot dat wateropslag voor irrigatiedoeleinden minder evident is. Het enige akkerbouwgewas dat frequent beregend wordt, zijn aardappelen. Dat heeft te maken met het hoge financiële saldo en de grote waterbehoefte van aardappelen, en in de eerste plaats met het ondiep wortelgestel van een aardappelplant. Een suikerbiet is veel beter in staat om diep in de bodem op zoek te gaan naar water.

Voor beregening halen aardappel- en groentetelers het water meestal uit een waterloop, of uit een grondwaterboring aan het perceel. Nu zie je net als vorige zomer dat landbouwers water vanop afstand aanvoeren met een drijfmesttank. In de buurt van het perceel zal geen water beschikbaar zijn, of mag er vanwege het captatieverbod geen water uit een waterloop opgepompt worden. Met water over de weg rijden, is zelfs met de grote tankwagen van een loonwerker erg duur. Landbouwers staan soms te weinig stil bij het kostenplaatje omdat ze de kwaliteit en opbrengst van hun gewassen willen veiligstellen.

“Vorig jaar ontwikkelde het Provinciaal proefcentrum voor de groenteteelt Oost-Vlaanderen (PCG) samen met Inagro en de Bodemkundige Dienst van België een berekeningstool die inzicht geeft in de kostprijs van irrigatie. Op bijeenkomsten van groentetelers heb ik de tool een aantal keren toegelicht. Ik zag hen telkens schrikken van de becijferde kostprijs van watertransport over de weg”, zegt Greet Tavernier, die voor PCG in Kruisem (fusiegemeente van Kruishoutem en Zingem, nvdr.) meewerkt aan het Waterportaal.

Online kunnen landbouwers een korte berekening terugvinden die dat illustreert: Stel dat je 1 hectare bloemkool één keer beregent met 30 liter water. De loonwerker zal hiervoor 14 keer water moeten gaan halen met een tank van 22 m³. Bevindt de waterloop zich op een afstand tussen 5 en 10 km van het perceel dan zal dit 910 euro kosten. Bevindt de waterloop zich verder, loopt de kostprijs op tot 1.820 euro voor 1 hectare. Tijdens een groeiseizoen met onvoldoende neerslag zal één beregeningsbeurt niet volstaan en loopt de kostprijs verder op. Als de waterbron zich op 5 tot maximum 10 km bevindt van het te beregenen perceel, kost dit 4.485 euro om 1 hectare vijf keer te beregenen.

Greet Tavernier merkt dat de derde droge zomer op rij veel landbouwers op zijn minst doet nadenken over de investering in (extra) wateropslag op het bedrijf. “Via de landbouworganisaties en artikels in de vakpers proberen we de dienstverlening door het Waterportaal nog bekender te maken”, besluit Tavernier. “Oost-Vlaamse landbouwers vinden hier ook de meest recente stand van zaken wat het captatieverbod betreft. Namens het Waterportaal neemt er immers iemand deel aan het provinciaal droogteoverleg. De informatie over het captatieverbod dat is ingesteld voor ecologisch kwetsbare waterlopen hebben we mee helpen verspreiden.” Momenteel krijgt het Waterportaal niet zozeer vragen over irrigatie van landbouwteelten, maar zijn het veehouders die bellen en mailen omdat hun waterbron uitgeput geraakt waaruit het drinkwater voor het vee gehaald wordt.

Meer info: Waterportaal