Weersextremen in Europa dwarsbomen groenteverwerking

In deze tijden van overvloed lijkt voedselschaarste in Europa ondenkbaar, maar we worden er niettemin mee geconfronteerd. De Britten schrokken zich vorige week een hoedje omdat supermarkten de aankoop van bepaalde verse groenten rantsoeneren. Door de weersextremen in Noordwest-Europa en in Zuid-Europa valt de groenteoogst veel kleiner uit. Ook de aanvoer van de diepvriesgroentenindustrie komt daardoor in het gedrang. De Europese sectorfederatie PROFEL had dat vorig jaar al voorspeld maar verwacht nu mogelijk nog grotere problemen door de hevige winterprikken in Italië en Spanje. Je zou denken dat het krappe aanbod de industriegroentetelers goed uitkwam in de (collectieve) contractonderhandelingen maar volgens Boerenbond is het resultaat mager en wordt de marge voor een aantal teelten erg klein.

De diepvriesgroentenindustrie maakt zich zorgen over de aanvoer van zijn grondstoffen. PROFEL, de Europese associatie van groente- en fruitverwerkers, rapporteerde vorig najaar reeds opbrengstdervingen van 25 tot bijna 40 procent in Noordwest-Europa. Oorzaak was de combinatie van twee extreme weerpatronen: wateroverlast in mei en juni en aanhoudende droogte vanaf augustus. Voor erwten (-31%), bonen (-20 à 25 %), spinazie (-30%) en wortelen (-37%) viel de oogst in België, Nederland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk veel kleiner uit dan normaal.

Op vandaag blijft de toestand problematisch, of is ze zelfs verergerd omdat het weer ook rare bokkensprongen maakt in Zuid-Europa. Spanje kende een extreem hete (na)zomer. In september werden in Andalusië, Murcia, Navarra, Extremadura en Levante de hoogste temperaturen in 50 jaar gemeten. Groot was het contrast met december toen de ergste regens in 70 jaar in Zuid-Andalusië, Murcia en Levante overstromingen veroorzaakten. Een maand later werden de regio’s Levante, Murcia en Navarra het slachtoffer van een ongeziene koudegolf en de ergste sneeuwval in 35 jaar tijd.

Als gevolg van deze weersextremen leden groentetelers en -verwerkers ernstige verliezen, in het bijzonder voor broccoli, bloemkool, spinazie, courgette en artisjok, aubergine en romanesco. Een deel van de artisjokoogst is bevroren en andere gewassen hebben een ernstige groeiachterstand. Van broccoli en bloemkool is er maar een halve oogst in Spanje. Ook in Italië werd schade gemeld aan late wintergroenten. De groenten die het meest leden onder de sneeuw en vorst die het zuid-midden van Italië troffen, zijn artisjok, bloemkool, broccoli, spinazie, selder en venkel. De eerste ramingen tonen een opbrengstderving voor broccoli en bloemkool van 40 tot 45 procent.

Verwacht wordt dat de oogstverliezen in Noordwest-Europa en in Zuid-Europa een impact hebben op het totale Europese aanbod. De diepvriesgroentenindustrie zegt dat niet exact te kunnen inschatten, maar wel zeker te zijn van de druk die deze situatie zet op het aanbod. Het gebeurt niet vaak dat de verwerkers zich grote zorgen maken over hun aanvoer zodat dit voor telers een sterke uitgangspositie lijkt voor contractonderhandelingen.

Boer&Tuinder, het ledenblad van Boerenbond, doet het anders uitschijnen. De onderhandelingen zijn voor de telers niet naar wens verlopen omdat de afnemers geen oren hadden naar de moeilijke teeltomstandigheden in 2016 die voor extra kosten en arbeid zorgden. Telersverenigingen hebben slechts beperkte prijsstijgingen uit de brand kunnen slepen. “Als gevolg hiervan wordt de marge voor een aantal teelten erg klein”, schrijft Stefanie Delbeke, tuinbouwconsulent bij Boerenbond. Boerenbond raadt groentetelers aan om de rekenmachine boven te halen vooraleer ze een contract ondertekenen. Bij de meerwaarde van spinazie als voorteelt en het financiële rendement van bonen worden vraagtekens geplaatst.