Wees voorzichtig met grond van invasieve duizendknoop

De invasie van de woekerende Japanse, Boheemse en Sachalinse duizendknoop lijkt niet meer te stoppen. In Nederland sturen gemeenten heuse ‘duizendknoopbrigades’ uit om de invasieve plant uit te roeien, met matig succes. Ook in België verloopt de strijd tegen de plant moeizaam en ondertussen vormt ze een bedreiging voor de stabiliteit van bermen, oevers en de lokale biodiversiteit. Uit onderzoek van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) blijkt dat het voorzichtig omspringen met grond die wortelstokken van de plant bevat wel degelijk kan helpen om de uitbreiding te beperken.

De Japanse duizendknoop, een invasieve exoot, is een meerjarige plant met holle en verhoutende stengels die elke lente tot dichte haarden uitgroeien. De planten vormen (meters)hoge, gesloten begroeiingen waaronder bijna niets anders groeit. “De duizendknoop is een moeilijk te bestrijden plant die inmiddels overal voorkomt”, vertelt onderzoeker Marijke Thoonen van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). “De hoge stengels belemmeren het zicht en de wortelstokken kunnen door stenen constructies groeien en ze openbreken.”

Eens gevestigd zit er niets anders op dan de plant zoveel als mogelijk met rust te laten, want de plant bekampen door hem te maaien, zet alleen maar aan tot uitbreiden. Om de plant te verzwakken, moeten de wortelstokken aangepakt worden, dat zijn de echte boosdoeners. Deze kunnen stevig groeien en daarbij ook infrastructuur beschadigen. De ondergrondse wortelstokken bevatten reservestoffen, waardoor duizendknoop telkens opnieuw kan uitgroeien. Een wortel- of stengelfragment volstaat om weer uit te groeien tot een volwaardige metershoge plant.

Bij graafwerken wordt besmette grond vaak samen met propere grond vermengd. Bij hergebruik op een andere plek duikt de plant dan weer op, waardoor de volgende grondeigenaar opgezadeld zit met het probleem. Het INBO raadt daarom aan om besmette gronden apart te verwerken. “We moeten ermee leven dat de plant deel uitmaakt van ons landschap”, zegt Marijke Thoonen. “We kunnen er wel voor zorgen dat de plaag binnen de perken blijft door op tijd in te grijpen. Kleine besmettingen kunnen uitgeroeid worden. Nieuwe duizendknoopstengels en wortelstokken onmiddellijk uitgraven werkt goed. Verder is het best hem zoveel mogelijk met rust te laten. Wanneer hij hinder veroorzaakt kan je ook kiezen voor afdekken, begrazing, frequent maaien, schaduwbomen en -struiken aanplanten…”

Maar ook het maaien van duizendknoop moet voorzichtig gebeuren: tijdens het maaien van duizendknoop kan deze worden uitgerukt en wanneer de schadelijke wortelstokdelen op een andere plek terechtkomen, kan hieruit een nieuwe besmetting ontstaan. Om mensen te ondersteunen in het bestrijden van de invasie plant, heeft het INBO heeft een eenvoudige Beslishulp voor Beheerders opgesteld. Aan de hand van een aantal vragen over het al dan niet voorkomen van duizendknoop en de evolutie ervan, suggereert de Beslishulp de aangewezen aanpak voor die specifieke situatie.