Zoektocht naar valorisatie maïsstro is niet ten einde

In Oostmalle werd woensdag een machine gedemonstreerd die nieuwe horizonten verkent bij de valorisatie van maïs(stro). Een exploitant van een biogasinstallatie liet zijn maïshakselaar door een lokale machinedealer aanpassen zodat de maïskolven apart geoogst kunnen worden. Het gehakselde maïsstro wordt ingekuild en later vergist. De maïskolven - zowel de spil, het schutblad als het graan - worden vochtig vermalen en ingekuild als voeder. Inagro trommelde geïnteresseerden op voor de demonstratie omdat het West-Vlaamse praktijkcentrum nagaat welke machines in onze contreien geschikt zijn voor het mee oogsten van het maïsstro met de korrel. Anke De Dobbelaere van Inagro spreekt van “prille innovaties waarmee getest wordt”, waarbij de zoektocht naar de juiste machine gepaard zal moeten gaan met het vinden van geïnteresseerde afnemers voor het maïsstro.

De vraag naar biomassa als grondstof stijgt vanuit verschillende sectoren. Daarom wordt er sterk gezocht naar mogelijkheden om extra biomassa te telen en oogsten. Korrelmaïsstro is in dat opzicht een heel interessante bron omdat het vandaag nog niet wordt geoogst en er hiervan ruim 450.000 ton droge stof aanwezig is in Vlaanderen. Het oogsten van korrelmaïsstro heeft maar kans op slagen als aan een aantal randvoorwaarden is voldaan. De oogstefficiëntie van de korrel mag er niet op inboeten, een extra werkgang lijkt niet wenselijk, bodemverdichting moet vermeden worden evenals vervuiling van het maïsstro met grond. Hoewel er in het buitenland (onder meer in de Verenigde Staten) meer ervaring is met het oogsten van maïsstro, zijn deze oogstmachines mogelijks niet voldoende aangepast om de oogst in onze klimaatomstandigheden te realiseren.

Verschillende Vlaamse pioniers testten daarom zelf enkele oogstmogelijkheden voor maïsstro uit. Voorlopig is er nog geen grote doorbraak. Volgens Anke De Dobbelaere van de dienst Energie, Biomassa & Innovatie bij Inagro zijn de obstakels zowel technisch, logistiek als financieel van aard. “Vooraleer (grote) constructeurs aan de slag gaan om een nieuwe oogstmachine te ontwerpen, willen ze weten dat er een markt voor is. Daarom zouden wij graag samen met verschillende onderzoekspartners, waaronder Bio Base Europe Pilot Plant, verder op verkenning gaan”, vertelt De Dobbelaere.

Inagro vermoedt namelijk dat naast de biogasinstallaties nog andere sectoren interesse kunnen hebben in korrelmaïsstro als grondstof. “Mogelijke pistes waar we aan denken, zijn naast vergisting de valorisatie als veevoeder, biobrandstof en bouwmateriaal. De spil zou ook geschikt kunnen zijn als absorptiemateriaal of voor verbranding.” Potentiële afnemers van het maïsstro mogen hun interesse te kennen geven aan Inagro. Binnenkort plannen zij samen met een aantal andere partners hierrond een workshop voor bedrijven.

Die zoektocht naar de meest geschikte valorisatie kan het onderwerp zijn van vervolgonderzoek. Er moet alleszins meer duidelijkheid komen over de waardeketen opdat privé-investeerders warm zouden lopen voor korrelmaïsstro. De Dobbelaere geeft het voorbeeld van een biobrandstoffabriek die bio-ethanol kan maken van het maïsstro. “De oefening of dat economisch en ecologisch verantwoord is, en logistiek haalbaar, moet je net als voor elke andere toepassing op voorhand maken. Eén zo’n fabriek zou namelijk 200.000 ton droge stof aan maïsstro nodig hebben. Dat is bijna de helft van het maïsstro dat op Vlaamse velden achterblijft.”

Om het financiële plaatje te doen kloppen voor de boer zouden ook andere hoogwaardige valorisaties onderzocht moeten worden. De eerste oogstinitiatieven in Vlaanderen voor het gescheiden opvangen van de spil of het maïsstro wezen namelijk uit dat de hogere brandstofkosten en het kostenplaatje van de logistiek zwaar kunnen doorwegen. Met het vervolgonderzoek wil Inagro samen met Bio Base Europe Pilot Plant, Universiteit Gent, ILVO en Innovatiesteunpunt bekijken hoe een duurzame waardeketen voor maïsstro in Vlaanderen er kan uitzien. Ook de bodemimpact van het verwijderen van dit maïsstro willen ze hierin meenemen.

Jos Renders, de uitbater van biogasinstallatie Agri-Power in Malle, pakte het op het vlak van de oogst ietwat anders aan. Hij liet machineconstructeur en -verdeler Kenis uit Turnhout geen maïsdorser maar een hakselaar aanpassen. Boven het maaibord van de hakselaar werd de kolvenplukker van een maïsdorser gemonteerd. De hakselaar werkt zoals gebruikelijk maar boven het maaibord scheidt het dorsgedeelte van de machine de kolven van de maïsplanten. De korrels van de spil halen, lukt niet met deze machine zodat de maïskolven vooral geschikt zijn om vochtig te vermalen en als maïskolvensilage in te kuilen. Vooral rundveebedrijven zijn potentiële afnemers. De gehakselde maïsplant is bestemd voor de vergister. Op het veld blijft alleen de stoppel achter. Jos Renders en Tim Kenis hebben de machine vorig jaar reeds uitgetest op een 40-tal hectare. Samen met Inagro toonden zij het prototype nu aan het bredere publiek.

De oogstdemonstratie kaderde binnen het ARBOR-project ‘Accelerating Renewable Energies through valorisation of Biogenic Organic Raw material’. Dat project krijgt steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling via INTERREG IVB, het Vlaams Energieagentschap, het Agentschap Ondernemen van de Vlaamse overheid en de provincies West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant.