Commissie bant pesticiden in ecologisch aandachtsgebied

De gedelegeerde handeling waarmee de Europese Commissie een aantal wijzigingen doorvoert aan de vergroening van het landbouwbeleid, is voor de lidstaten en het Europees Parlement te nemen of te laten. Zij kunnen geen wijzigingen aanbrengen, alleen er al dan niet mee instemmen. Het totale pakket moet dus afgewogen worden. Dat bestaat uit maatregelen die bepaalde regels rond het ecologisch aandachtsgebied eenvoudiger en beter toepasbaar maken voor landbouwers, maatregelen die de voorwaarden verduidelijken voor landbouwers en voor de landbouwadministraties van de lidstaten, maatregelen die meer flexibiliteit bieden zonder aan de milieuvoordelen te raken en, tot slot, de harmonisering van een aantal eisen zodat de vergroeningsdoelstellingen niet gehinderd wordt door verschillen in de implementatie door de lidstaten.

 

Een veel gemaakte keuze bij het invullen van de vijf procent akkerland die als ecologisch aandachtsgebied deel uitmaakt van de vergroening, is het telen van groenbedekkers. Met de uiterste datum voor inzaai (1 oktober, nvdr.) kwamen landbouwers soms knel te zitten door de weersomstandigheden zodat Europa daar niet langer wil aan vasthouden. In de plaats daarvan zullen de lidstaten een minimale aanhoudingsperiode moeten instellen van minstens acht weken. Ook dat is niet geheel zonder problemen voor de landbouwpraktijk, met name op zware poldergronden die best voor de winter geploegd worden. Een aantal andere mogelijke invullingen van het ecologisch aandachtsgebied worden eenvoudiger implementeerbaar, en bijgevolg interessanter voor landbouwers. Zo wil de Commissie de lidstaten meer flexibiliteit gunnen bij het in rekening brengen van landschapselementen (b.v. bomenrijen en hagen) als ecologisch aandachtsgebied.

 

Bovenstaande maatregelen zullen landbouwers zonder twijfel graag in voege zien treden. Hetzelfde kan niet gezegd worden van het pesticidenverbod in ecologisch aandachtsgebied. De Europese Commissie wil pesticiden vanaf 2018 volledig bannen, zelfs al kunnen landbouwers met productieteelten invulling geven aan het ecologisch aandachtsgebied dat ze op hun bedrijfsareaal aanhouden. Uit angst voor opbrengstverlies door onkruiddruk neemt de landbouwsector liever geen afscheid van onkruidbestrijdingsmiddelen op de vijf procent van het akkerland die een groenere invulling krijgt.

 

Het herbiciden- en bij uitbreiding pesticidenverbod zou steeds in acht moeten worden genomen, ongeacht of een landbouwer voor braaklegging kiest, voor het zaaien van een mengsel van groenbedekkers als nateelt of voor de hoofdteelt van een vlinderbloemig gewas. Voor braakland geldt het verbod gedurende de minimaal zes maanden dat het perceel zonder teelt blijft. Voor groenbedekkers komt de duur van het verbod overeen met de vast te stellen aanhoudingsperiode. In de minder vaak voorkomende situatie dat een landbouwer kiest voor onderzaai van een groenbedekker, bijvoorbeeld gras laten groeien onder een hoofdteelt maïs, gaat het pesticidenverbod pas in na de oogst van de hoofdteelt.

 

Op het niveau van de lidstaten heerst er onenigheid over een pesticidenverbod in ecologisch aandachtsgebied. Een meerderheid van de landen gaf vorig jaar al te kennen er geen voorstander van te zijn. Vlaanderen is weliswaar niet voor een volledig verbod maar heeft het gebruik van pesticiden in ecologisch aandachtsgebied wel al sterk beperkt. Wie bijvoorbeeld een groenbedekker teelt, moet die mechanisch vernietigen en mag daarvoor geen totaalherbicide inschakelen. Voor gras is daarop een uitzondering gemaakt omdat gras dat niet doodgespoten wordt, makkelijk weer de kop opsteekt in de teelt die erop volgt.

 

Als de lidstaten en het Europees Parlement zich niet verzetten tegen de gedelegeerde handeling, dan worden door het pesticidenverbod vooral moeilijkheden verwacht bij de onkruidbestrijding in vlinderbloemige gewassen. Het zou landbouwers ervan kunnen weerhouden om meer eiwitrijke voedergewassen te telen, terwijl Vlaanderen dat net aanmoedigt om de afhankelijkheid van overzeese soja te verminderen.