Landbouwers ontfermen zich over hamster en kiekendief

Vlaams minister van Natuur en Landbouw Joke Schauvliege keurde de nieuwe beheerovereenkomsten voor de hamster en de grauwe kiekendief goed. Hierdoor kunnen landbouwers met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) beheerovereenkomsten afsluiten die bijdragen aan de bescherming van beide kwetsbare soorten die zich het best thuis voelen in de buurt van graanakkers. Een jaarlijkse vergoeding moedigt landbouwers aan om bijvoorbeeld een strook luzerne aan te leggen in combinatie met een gras-kruidenstrook, de zogenaamde vogelakker naar Nederlands voorbeeld. “Met ingang van 1 januari 2017 worden al voor 24 hectare beheerovereenkomsten voor hamster en grauwe kiekendief gesloten. Ik maak daarvoor ruim 45.000 euro vrij”, zegt minister Schauvliege, die verwacht dat de nieuwe beheerovereenkomsten een succes worden.
16 januari 2017  – Laatste update 14 september 2020 14:38
Lees meer over:

Vlaams minister van Natuur en Landbouw Joke Schauvliege keurde de nieuwe beheerovereenkomsten voor de hamster en de grauwe kiekendief goed. Hierdoor kunnen landbouwers met de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) beheerovereenkomsten afsluiten die bijdragen aan de bescherming van beide kwetsbare soorten die zich het best thuis voelen in de buurt van graanakkers. Een jaarlijkse vergoeding moedigt landbouwers aan om bijvoorbeeld een strook luzerne aan te leggen in combinatie met een gras-kruidenstrook, de zogenaamde vogelakker naar Nederlands voorbeeld. “Met ingang van 1 januari 2017 worden al voor 24 hectare beheerovereenkomsten voor hamster en grauwe kiekendief gesloten. Ik maak daarvoor ruim 45.000 euro vrij”, zegt minister Schauvliege, die verwacht dat de nieuwe beheerovereenkomsten een succes worden.

De wilde hamster en de grauwe kiekendief zijn twee soorten die voorkomen in onze contreien, maar een almaar kleiner verspreidingsgebied hebben. Van de hamster zijn er naar schatting maar een dertigtal exemplaren meer over. Je vindt ze alleen nog in de buurt van Tongeren. Ook om de grauwe kiekendief te spotten, moet je moeite doen. De sierlijke roofvogel vliegt boven het Haspengouwse leemplateau tussen Hoegaarden en Riemst, de voornaamste plek in Vlaanderen waar akkervogels het nog naar hun zin hebben. Ze vinden er een open landschap, akkers waarop overwegend granen groeien, onverharde wegen die de percelen aan elkaar rijgen en perceeltjes met vogelvoedselgewassen die hen door de winter helpen. Natuurbeschermers zien in de kiekendief een ‘paraplusoort’, wat betekent dat zijn aanwezigheid wijst op een gezonde akkervogelpopulatie.

Zowel hamsters als kiekendieven hebben nood aan voldoende voedsel en veilige plaatsen om dekking te zoeken voor predatoren en een nest te bouwen. Daar gaan landbouwers in samenwerking met de Vlaamse Landmaatschappij de komende jaren gebiedsgericht aan werken. Wie als landbouwer actief is in een regio waar nog hamsters en kiekendieven voorkomen, kan natuurvriendelijke maatregelen inpassen in zijn teeltplan. Zo’n beheerovereenkomst is een vijf jaar durend engagement om hamster- of kiekendiefvriendelijk beheer toe te passen op percelen die gelegen zijn in het leefgebied van één van beide soorten.

Natuurbescherming is maatwerk. Voor de hamster kunnen landbouwers een beheerovereenkomst sluiten voor aanleg en onderhoud van een luzernestrook en/of voor de zaai van een hamstervriendelijke nateelt kort na een vroeg geoogste teelt. Met die maatregelen zorgt de landbouwer voor voldoende dekking en voedsel voor de hamster. Voor de luzernestrook ontvangt de landbouwer een jaarlijkse vergoeding van 1.871 euro per hectare, voor de inzaai van een hamstervriendelijke nateelt is dat 130 euro per hectare.

Met de bescherming van de grauwe kiekendief hebben vogelbeschermers in Nederland al veel ervaring opgedaan. Ben Koks, de bezieler van de Werkgroep Grauwe Kiekendief, vertelde vorige zomer over de Nederlandse aanpak op een akkervogelweekend van Vlaamse vogelbeschermers. VILT was daar toen bij aanwezig, en schreef daar dit verslag over. De vogelakker die Koks toen promootte, is inmiddels met enkele kleine aanpassingen in een beheerovereenkomst gegoten voor toepassing in Vlaanderen.

Zo’n vogelakker bestaat uit twee onderdelen, een luzernestrook die landbouwkundig uitgebaat wordt met daarnaast een gemengde gras-kruidenstrook die het merendeel van het jaar onaangeroerd blijft. Pas na 15 augustus mag hier gemaaid worden om de broedende vogels niet te storen. Voor de aanleg en het onderhoud van de luzernestrook krijgen landbouwers een jaarlijkse vergoeding van 1.764 euro per hectare. De luzerne kan als groenvoedergewas ingeschakeld worden in de bedrijfsvoering. Driemaal per jaar mag er gemaaid worden, met een interval van minimum 60 dagen zodat de jonge vogels kunnen uitvliegen voor de volgende maaibeurt.

Idealiter maken de kiekendieven, veldleeuweriken en andere akkervogels hun nest niet in de luzernestrook maar in de gras-kruidenstrook, al heb je dat natuurlijk niet zelf in de hand. Deze braakliggende strook (er mag maar éénmaal in het najaar gemaaid worden, nvdr.) is een geschikt leefgebied voor heel wat soorten, waaronder ook veldmuizen die als voedsel dienen voor de grauwe kiekendieven. De roofvogels kunnen jagen op de veldmuizen in de kort gemaaide luzernestrook. In Nederland ligt er naast de strook luzerne altijd een strook ‘natuurbraak’ zoals het daar genoemd wordt. Ook een landbouwer die de beheerovereenkomst vogelakker afsluit met de Vlaamse Landmaatschappij maakt verplicht de combinatie van beiden. Voor de gemengde gras-kruidenstrook ligt de jaarlijkse vergoeding hoger (2.247 euro per hectare) dan voor de luzernestrook omdat het maaisel landbouwkundig weinig waarde heeft.

Enkel landbouwers met percelen in het leefgebied van de hamster of de grauwe kiekendief komen in aanmerking om de nieuwe beheerovereenkomsten af te sluiten. Geïnteresseerde landbouwers nemen best contact op met de bedrijfsplanners van de Vlaamse Landmaatschappij. Zij geven gratis en vrijblijvend advies over de mogelijkheden voor beheerovereenkomsten op landbouwbedrijven. Vanwege een eerste golf van interesse denkt Vlaams minister van Landbouw en Natuur Joke Schauvliege dat de nieuwe beheerovereenkomsten een succes zullen worden. Zij maakt ruim 45.000 euro vrij voor de 24 hectare beheerovereenkomsten die met ingang van 1 januari reeds gesloten zijn voor hamster en grauwe kiekendief. Schauvliege: “Met die middelen geef ik de deelnemende landbouwers graag een extra duw in de rug. Landbouwers zijn immers een onmisbare schakel om de gebieden voor die kwetsbare soorten in te richten.”

Beeld: Freek Verdonckt

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek