Nieuwe campagne voor gezonde tussendoortjes op school

Boterhammen en een pakje koekjes, dat is de bijna voorspelbare inhoud van veel broodtrommels op school. In plaats van koekjes kunnen kinderen en jongeren beter fruit en groenten als tussendoortje snoepen en melk drinken. De ondersteuning daarvoor vanwege de overheid krijgt een hip jasje aangemeten, compleet met nieuwe website en twee mascottes. Administratief wordt het allemaal beter behapbaar voor de scholen, onder andere door de aanvraag volledig te digitaliseren. De centen worden grotendeels in het Europese landbouwbudget gevonden, maar ook de ministers Schauvliege en Vandeurzen doen hun duit in het zakje. Via VLAM sponsoren de groente-, fruit- en zuivelproducenten.

Bij het begin van het nieuwe schooljaar start de campagne ‘Oog voor Lekkers’ die leerlingen moet aanmoedigen om meer fruit, groenten en melk te consumeren. Het principe is eenvoudig: op een vaste dag in de week eten de leerlingen samen een lekker stuk fruit of groenten en drinken ze een glas melk als tussendoortje. Dat hoeven ze niet van thuis mee te brengen, maar krijgen ze op school. Tenminste, als hun school zich als de bliksem inschrijft voor het nieuwe schoolfruit-, groente- en melkprogramma.

Op de bedeling van gezonde tussendoortjes door de scholen was wat sleet komen te zitten. Door de administratie die er bij kwam kijken, vonden een aantal scholen het sop de kool niet waard en werd de beschikbare subsidie niet volledig uitgeput. Toch telde het schoolfruitprogramma ‘Tutti Frutti’ vorig jaar 1.240 deelnemende scholen. Bijna 261.000 leerlingen kregen wekelijks een appel, peer of ander stuk fruit aangereikt. Het schooljaar voordien werden via het schoolmelkprogramma zo maar even 2.294,5 ton brikjes melk en yoghurt verdeeld.

Zodra niet alleen het kleuter- en lager onderwijs maar ook het buitengewoon secundair onderwijs aanspraak kon maken op de subsidie tekende de Reynaertschool uit Oostakker bij Gent in. Directrice Marijke Eeckhout spreekt van een groot succes: “Door de fruitbedeling op school ontdekten leerlingen fruitsoorten die ze spontaan niet zouden eten. We verdeelden onder meer ananas, banaan en kiwi maar ook kers en andere soorten inheems fruit want we streven naar lokaal geteelde soorten.” Door de extra administratie liet Eeckhout zich niet afschrikken. De leerkrachten waren op hun beurt niet te beroerd om het fruit uit te delen en in het geval van ananas zelfs te schillen. “Iedere kans om kinderen meer groenten en fruit te laten eten, moet je benutten. Vorige winter breiden we een verlengstuk aan de campagne door zelf soep te maken van de groenten uit de schooltuin”, klinkt het enthousiast.

Jeugdige liefhebbers van chocomelk en andere zuivelproducten met een zoete smaak moeten we teleurstellen. Vanuit gezondheidsoogpunt subsidieert Vlaanderen enkel ongezoete (half)volle drinkmelk en de lactosevrije variant daarvan. Qua fruit mogen leerlingen zich verwachten aan appel en peer, twee gezonde topproducten van eigen bodem, maar ook aan ander fruit ter afwisseling. “VLAM stelde een seizoenskalender voor groenten en fruit op die scholen kan inspireren”, vertelt Wieke Kellerman van het Departement Landbouw en Visserij, die de campagne coördineert. “Vanzelfsprekend geven we de voorkeur aan lokaal geproduceerd lekkers, maar variatie is op zijn plaats.”

Ook in het groenteaanbod wordt er best afgewisseld, en moet het gaan om groentesoorten die geschikt zijn als tussendoortje. De overheid subsidieert dus niet de warme maaltijd op school, maar bijvoorbeeld wel radijsjes en kerstomaatjes die snel weghappen als tussendoortje. Indien groenten of fruit niet hapklaar zijn maar eerst geschild moeten worden, zijn er scholen die (groot)ouders of andere vrijwilligers optrommelen. De voorbije schooljaren hebben vrijwilligers zich al bedreven getoond in het maken van fruitsalade voor de kinderen. “Bedoeling is dat de groenten, fruit en melk in de klas worden aangeboden, zodat de leerkracht er een lesmoment aan kan koppelen”, vertelt Kellerman. “Daartoe stellen we op de website Oogvoorlekkers.be educatief materiaal ter beschikking, dat nog verder aangevuld zal worden. ” Twee mascottes, Slurp en Slice, helpen de kinderen enthousiasmeren voor gezond eten en drinken. Je vindt hen onder meer terug op Facebook.

“Als veel scholen zich inschrijven, moet er mogelijk een selectie gebeuren om binnen het vooropgestelde jaarbudget van 3,2 miljoen euro te blijven”, vult Nele Vanslembrouck, woordvoerder van het Departement Landbouw en Visserij, aan. Bedoeling is om zo veel mogelijk leerlingen te bereiken, maar bij grote belangstelling zal niet elke school zowel fruit en groenten als melk via de subsidieregeling kunnen verstrekken. Over de financiering wil Vanslembrouck nog kwijt dat het gros van de middelen (2,7 van de 3,2 miljoen euro) uit het Europees landbouwbudget komen. De Vlaamse beleidsdomeinen Welzijn en Landbouw leggen elk 220.000 euro bij. Via VLAM leveren ook de producenten van al dat gezond lekkers een bijdrage van 120.000 euro.

Het Departement Landbouw en Visserij trekt de kar en is ook verantwoordelijk voor de administratie rond aanvragen. De kritiek uit het verleden indachtig wil de landbouwadministratie scholen vooral ontzorgen op dat vlak, bijvoorbeeld door het vooraf invullen van gekende informatie zoals het aantal leerlingen dat in aanmerking komt bij de steunaanvraag. Enige ijver van de schooldirectie blijft wel nodig opdat de gezondheid van kinderen er wel bij zou kunnen varen.

Voor schoolfruit en -groenten wordt afgestapt van een deels gesubsidieerde verdeling gedurende 30 weken. In de plaats komt een volledig gesubsidieerde verdeling gedurende 10 weken in het basisonderwijs (kleuter en lager), of 20 weken in het geval van scholen uit het buitengewoon lager en secundair onderwijs en scholen met een hoog percentage kwetsbare leerlingen die een schooltoelage genieten. De ouderwetse inschrijving voor schoolmelk via doordrukvellen maakt plaats voor een aanmelding via het e-loket. Ook wordt de subsidie voortaan rechtstreeks aan de school betaald, en niet langer aan de leverancier zoals het vroeger gebeurde bij ‘Melk op school’.

Uit onderzoek is gebleken dat gezonde eet- en drinkgewoontes best op jonge leeftijd worden aangeleerd. Met de campagne ‘Oog voor Lekkers’ wil de Vlaamse overheid de schoolgaande jeugd laten kennismaken met nieuwe smaken en hen aanmoedigen om regelmatig fruit, groenten en ongezoete melk te consumeren. “Door de verdeling te koppelen aan educatieve momenten in de klas willen we jongeren voldoende bagage meegeven om later zelf gezonde eetkeuzes te kunnen maken”, klinkt het. Scholen, leerkrachten, ouders en leveranciers kunnen zich op de website www.oogvoorlekkers.be informeren.

Hoewel niet alle scholen deelnamen de voorbije jaren waren de reacties op de fruit- en melkbedeling heel positief bij degenen die dat wel deden. Leerlingen die fruit eten op school zijn vaak ook thuis bereid om meer te proeven. Zulke ervaringen kunnen ouders stimuleren om ook na afloop van de gesubsidieerde fruit-, groente- en melkbedeling op school gezonde tussendoortjes te blijven meegeven. De subsidieperiode geeft scholen de kans om een volledig gezondheidsbeleid uit te bouwen en op een geloofwaardige manier andere gezonde zaken te promoten, zoals geen frisdrank en enkel water op school. Ook hoeft de factuur van de tussendoortjes niet integraal naar de ouders doorgeschoven te worden. Evaluatie van de oude campagne ‘Tutti Frutti’ toonde namelijk aan dat vooral kwetsbare leerlingen een duwtje in de rug nodig hebben.

Meer info: Oog voor Lekkers