Verpakkingsplan Schauvliege krijgt vorm

Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege onthult de krachtlijnen van het nieuwe verpakkingsplan. Zoveel mogelijk materiaal op een veilige manier (her)inzetten voor mens en milieu, dat is het doel. Het plan focust op meer recyclage van verpakkingen, een verbod op plastic zakjes, strengere straffen voor sluikstorters en de invoering van statiegeld op blikjes en flessen. Het geld voor haar maatregelen wil minister Schauvliege halen bij de producenten of de verpakkers. “Het plan lijkt het principe van de producentenverantwoordelijkheid uit te hollen tot het betalen van taksen”, reageren Fevia, Comeos, Fost Plus en Buurtsuper afwijzend.

Om komaf te maken met de zwerfvuilproblematiek wil Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) een versnelling hoger schakelen. Daarom stelt ze volgende week haar verpakkingsplan voor aan de Vlaamse regering. Voor de invoering van het statiegeld op blikjes kan ze alvast rekenen op de steun van meer dan de helft van de Vlaamse steden en gemeenten. Die tekenden allemaal in op de Statiegeldalliantie. Haar coalitiepartners zal de minister nog moeten overtuigen. De bedoeling is vooral zwerfvuil tegengaan. De redenering is dat, als een blikje of een flesje geld waard is, mensen minder geneigd zijn dat te laten slingeren. Drankverpakkingen maken zo’n 40 procent uit van de totale hoeveelheid zwerfvuil, tot 24.000 ton per jaar.

Wat stelt minister Schauvliege voor? Als het systeem wordt ingevoerd, zouden consumenten in de winkel bijvoorbeeld 25 cent extra betalen voor een blikje of plastic flesje - geld dat ze terugkrijgen als ze hun afval terug binnenbrengen. Dat betekent echter ook dat warenhuizen en andere handelaars moeten investeren in machines voor die terugname, in het onderhoud ervan en in extra personeel. Ze hebben daarom recht op een vergoeding, vindt minister Schauvliege. Die moet volgens haar deels komen van de producenten van verpakkingen: zij zouden 0,5 eurocent betalen per blikje en 1,5 cent per flesje dat ze op de markt brengen. Eerder gaven ook Boerenbond en ABS te kennen dat statiegeld een deel van de oplossing zal moeten zijn.

Fevia, Comeos, Fost Plus en Buurtsuper betreuren dat het plan de producentenverantwoordelijkheid herleidt tot het betalen van taksen. “De producenten en winkeliers betalen vandaag reeds een half miljard euro per jaar", reageert Fevia. "Daarbovenop een statiegeldsysteem van 160 miljoen euro toevoegen zal de kosten voor producten in België verder doen verhogen en grensaankopen verder doen stijgen." Fevia, Comeos, Fost Plus en Buurtsuper vragen dan ook om een echte dialoog en willen daarbij samen verder hun verantwoordelijkheid opnemen. De organisaties vragen aan minister Schauvliege om verder te gaan op de overeenkomst die ze in 2015 afsloten en waarbij een integraal zwerfvuilbeleid via ‘De Mooimakers’ ook inzet op handhaving en infrastructuur.

Eerder haalde Fevia al aan dat statiegeld op petflessen en blikjes de pmd-zak zo goed als leeghaalt. Waarmee je volgens de voedingsindustrie een performant systeem om afval te sorteren en te recycleren uitholt. Dus wil Schauvliege een andere ‘p’ in pmd. “Alle mogelijke recycleerbare verpakkingen en zelfs andere kleine plastic voorwerpen”, zegt ze. “Op die manier vermijden we dat de we de pmd-zak uithollen. Dat maakt het ook eenvoudiger voor de burger en de ophaling. Je steekt gewoon al je recycleerbare afval in één zak.” 

Aan de kassa van de supermarkten wil de minister de plastic zakjes doen verdwijnen. Omdat Wallonië de zakken al in de ban heeft gedaan, zijn de grote supermarktketens inmiddels druk op zoek naar alternatieven. “Herbruikbare zakken zijn de toekomst”, vindt Schauvliege. Het sluitstuk in de strijd tegen zwerfvuil zijn boetes. Nu riskeren overtreders maximaal een GAS-boete van 350 euro of 175 euro voor minderjarigen, maar Schauvliege speelt al langer met het idee die op te trekken. Daarvoor heeft ze al de goedkeuring van de Vlaamse regering. 

Ook Unizo reageert koeltjes op de plannen van minister Schauvliege. De organisatie vindt niet dat de ondernemers moeten opdraaien "voor een maatschappelijk probleem dat ze zelf niet hebben gecreëerd". Volgens Unizo's eigen berekeningen zou het systeem een winkelier tot 40.000 euro per jaar kosten. "Extra sensibiliseren, controleren en de daders sanctioneren, dáár ligt de sleutel tot het verder terugdringen van het zwerfvuil", aldus gedelegeerd bestuurder Danny Van Assche. "Laat de vervuiler betalen. Als de Vlaamse regering toch wil doorgaan met het plan, moet ze de inzameling maar zelf organiseren via recyclageparken of 'afvalstraatjes."