Meer dan 94.000 ha in Vlaanderen onder natuurbeheer
De totale oppervlakte onder natuurbeheer in Vlaanderen is tussen 2018 en 2019 toegenomen met 4.858 hectare tot 94.060 hectare. Het gaat om een stijging van 5,4 procent. Bijna een derde van de totale oppervlakte met effectief natuurbeheer omvat bossen in eigendom van derden met een goedgekeurd beheerplan. De tweede grootste groep is die van de erkende natuurreservaten. In deze categorie viel in 2019 ook de grootste stijging te noteren (+2.708 hectare).
Elk jaar maakt het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) de cijfers bekend over de gebieden met effectief natuurbeheer. Het gaat daarbij om gebieden met een reservaatstatuut of gebieden waarvoor een goedgekeurd beheerplan bestaat. De mate waarin het beheer gericht is op het behalen van natuurdoelen kan sterk verschillen binnen de diverse beheerplannen. In sommige gebieden kan de natuurfunctie neven- of ondergeschikt zijn aan de economische of sociale functie.
Sinds 2011 is het aantal hectare onder effectief natuurbeheer gestegen van 63.329 hectare naar 94.060 hectare afgelopen jaar. Dat is een stijging van 48,5 procent op negen jaar tijd. De grootste stijging was er tussen 2013 en 2014 toen er bijna 8.000 hectare onder effectief natuurbeheer bijkwam in Vlaanderen.
De oppervlakte nam in 2019 toe bij de erkende natuurreservaten (+ 2708 ha), de bossen in eigendom van derden met een goedgekeurd beheerplan (+ 382 ha) en de gebieden met een natuurbeheerplan type 2 (+ 1217 ha), type 3 (+ 127 ha) en type 4 (+ 611 ha).
Eind 2019 erkende Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) nog in één keer 682,5 hectare natuur. Het ging om 51 gebieden onder het beheer van Natuurpunt, Limburgs Landschap, Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren, en Durme. Zij ontvangen door de erkenningen jaarlijks beheersubsidies. “Op dit moment beheren talloze verenigingen samen al meer dan het dubbele in oppervlakte natuurreservaat dan de Vlaamse overheid zelf”, zie Demir bij de erkenning.
Sinds 2018 zijn de verschillende types beheerplannen geïntegreerd tot één nieuw type, het natuurbeheerplan. Daarin worden vier ambitieniveaus onderscheiden. In terreinen van type 1 staat het behoud van de aanwezige natuurkwaliteit voorop. Omdat alleen in terreinen van het type 2, 3 en 4 een hogere natuurkwaliteit wordt nagestreefd, neemt INBO enkel deze types op in zijn indicator.
Bij type 2 stelt de beheerder over minstens 25 procent van de oppervlakte van het terrein het realiseren van één of meerdere natuurstreefbeelden tot doel. Bij types 3 en 4 geldt dit voor de volledige oppervlakte. Type 4 staat daarbij synoniem voor ‘natuurreservaat’. Hier geldt bijkomend een erfdienstbaarheid van duurzaam gebruik en langdurig beheer van het terrein als natuurreservaat.
