"Meer doen met minder geld is onaanvaardbaar"
Enkele honderden boeren en tientallen tractoren zijn donderdag naar Brussel afgezakt om hun stem te laten horen terwijl de Europese regeringsleiders vergaderden over de meerjarenbegroting. Zowel delegaties van Boerenbond, ABS, Groene Kring als van de Waalse landbouworganisaties FWA en FJA waren aanwezig. “Wat vandaag op tafel ligt, is catastrofaal voor onze landbouwers. Zij dreigen op drie fronten te verliezen”, klonk het uni sono. Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) en EU-parlementslid Kris Peeters (CD&V) kwamen langs tijdens het protest om de boeren hun steun te betuigen.
De inzet van de onderhandelingen over de meerjarenbegroting voor de periode 2021-2027 is intussen bekend. Door het vertrek van het Verenigd Koninkrijk wordt een gat van 70 miljard euro geslagen in die begroting. Daarnaast heeft de EU ook meer middelen nodig voor migratie, veiligheid en klimaat. Als grootste uitgavepost in de Europese begroting dreigt landbouw het kind van de rekening te worden. In het voorstel dat nu voorligt, zal het landbouwbudget dat vandaag ongeveer 38 procent van het totale Europese budget bedraagt terugvallen naar gemiddeld 28,5 procent voor de periode 2021-2027.
Voor ons land zou dat een daling betekenen van 11 procent van de Europese steun. De directe inkomenssteun zou met zo’n vijf procent afnemen. Volgens federaal landbouwminister Denis Ducarme (MR) zouden de Belgische landbouwers daardoor gemiddeld 1.360 euro aan rechtstreekse steun verliezen. De steun voor plattelandsontwikkeling zou maar liefst 15 procent dalen. “Maar dat is niet het enige. Door de zogenaamde convergentie zullen er ook middelen worden overgeheveld van West- naar Oost-Europa”, stelt Boerenbondvoorzitter Sonja De Becker.
Bovendien zal het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) extra vergroeningseisen met zich meebrengen, los van de bijkomende kosten die de Green Deal zal veroorzaken op de landbouwbedrijven. “Als Europa geen bijkomende middelen voorziet, dan dreigt deze Green Deal een Green Dream te worden”, benadrukte De Becker.
De landbouworganisaties vinden het niet kunnen dat de Belgische boeren drie keer de rekening zullen moeten betalen. “Dat is totaal onaanvaardbaar voor ons”, aldus De Becker. “Vandaag staat de rendabiliteit op heel wat bedrijven al zwaar onder druk. Tel daarbij de maatschappelijke verzuchtingen en het ongelijke speelveld dat ontstaat door de handelsakkoorden die Europa afsluit en dan weet je dat je quasi het onmogelijke vraagt.”
De Boerenbondvoorzitter wijst erop dat investeren in de landbouw niet alleen goed is voor de boeren, maar ook voor alle Europese burgers. “Het is een investering in ieders toekomst, willen we vermijden dat we van het buitenland afhankelijk worden voor onze voedselvoorziening”, luidt het. Dat symboliseerde de landbouworganisatie door voorbijgangers een “lunch van de toekomst” - lees: een leeg bord - aan te bieden. “Willen we in de toekomst nog lokaal voedsel op ons bord, dan horen onze boeren een correct inkomen te krijgen.”
Ook ABS-voorzitter Hendrik Vandamme wijst erop dat “koken geld kost”. Veel geld hoeft dat nochtans niet te zijn volgens hem. Hij symboliseerde dit met een handvol koperen euromuntjes. “Vandaag kost het Europees landbouwbeleid 30 cent per dag per Vlaming. In ruil krijgt hij elke dag veilig, kwaliteitsvol en gezond voedsel. Willen we de komende periode het landbouwbudget op peil houden, dan kost dit de Vlaming twee eurocent per dag meer. Dat lijkt een aalmoes, maar voor de landbouwers maken die paar centjes een wereld van verschil”, meent Vandamme.
Volgens ABS heeft landbouw nood aan een financieel beleid dat toelaat om verder te investeren, te innoveren en zorg te dragen voor fauna en flora zodat de sector de maatschappelijke verwachtingen die gesteld worden, kan waarmaken. “Tegenover al deze niet-economische investeringen die wij moeten waarmaken, moet een voldoende hoge maatschappelijke verloning staan”, klinkt het.
Er was ook hoog bezoek voor de actievoerende landbouwers. Zowel Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) als Europees parlementslid Kris Peeters (CD&V) kwamen langs om hen een hart onder de riem te steken. “Een leeg bord in de toekomst moeten we absoluut vermijden”, stelde Crevits nadat Boerenbond haar een “lunch van de toekomst” voorschotelde. Daarna herhaalde ze de woorden die ze woensdag ook al tijdens de plenaire zitting van het Vlaams Parlement uitsprak: “de beste maatregel voor het klimaat is inzetten op sterke, veerkrachtige landbouwsector dicht bij de deur”. Volgens haar heeft de landbouwsector al heel veel inspanningen geleverd. “Als je die wil behouden, dan is gaan besparen echt geen goed signaal”, aldus de minister.
Ook Kris Peeters vindt dat duurzaam voedsel een prijs heeft en dat het landbouwbudget niet omlaag kan. “Jullie hebben alvast de steun van het Europees Parlement en zeker van de EVP-fractie waartoe CD&V behoort. Wij willen niet dat het landbouwbudget daalt. Wat vandaag voorligt, weerspiegelt de ambities niet. Meer doen met minder geld is nooit realistisch”, reageerde hij. Als voormalig Vlaams landbouwminister weet Peeters als geen ander hoe innovatief de Vlaamse landbouw is. “Wij kunnen een voorbeeld zijn voor de rest van de Europese Unie.”
In een persbericht wees hij erop dat het landbouwbudget ook geen ‘pork barrel politics’ mag worden. Dat is een Angelsaksische term voor het fenomeen waarbij overheidsuitgaven gebruikt worden voor lokale projecten van de beslissende politicus. “Vorige week tweette de Poolse Landbouwcommissaris Wojciechowsk dat men de varkensproductie in Polen moet opdrijven ten koste van België en Nederland,” merkte Kris Peeters op. “Een Europees Commissaris dient de Europese belangen voorop te stellen. Deze demarche stelt mij niet gerust. Telkens wordt gepleit voor meer subsidies voor Oost-Europese landen, maar men vergeet dat de loonkosten hier hoger liggen en ook de productie duurzamer is. Zo zijn de Vlaamse varkensstallen ammoniakemissiearm en zijn ze uitgerust met luchtwassers, terwijl dit in Polen niet het geval is.”
Naast Vlaamse steun is er ook begrip van de federale ministers voor de situatie van de landbouwsector. In eerdere gesprekken met de landbouworganisaties gaven zowel federaal landbouwminister Denis Ducarme (MR) als premier Sophie Wilmès aan de eisen van de boeren te ondersteunen. Ducarme noemt het voorstel van de Europese Raad voor de meerjarenbegroting “catastrofaal voor de landbouwers”. “De kwaliteit van de voeding voor Belgische en Europese consumenten staat op het spel”, meent hij.
Wilmès gaf te kennen dat België bereid is meer te betalen aan Europa. Concreet zou het gaan om 1,2 miljard euro netto extra per jaar. “We moeten “de situatie voor België, de regio’s en de landbouwers verbeteren”. De Belgische premier is wel zeer twijfelachtig over de uitkomst van de top. “Het worden lange en complexe onderhandelingen. Of we een akkoord bereiken, is koffiedik kijken. Maar kan het niet in één top, dan zullen we elkaar nog eens terugzien”, aldus de eerste minister.
Opvallend tijdens de betoging was de aanwezigheid van een grote delegatie van Litouwse en Estlandse landbouwers. Ze bleken met een heel vliegtuig naar Brussel te zijn gevlogen om hun ongenoegen over het Europese landbouwbudget kenbaar te maken. Waar de West-Europese boeren de externe convergentie op de korrel nemen omdat de productieomstandigheden in het Westen anders zijn dan in het Oosten (duurdere grond, strengere milieu-eisen,…, nvdr), vinden de boeren uit Litouwen en Estland dat die convergentie niet snel genoeg gaat.
“Wij willen een fair beleid. Wij moeten aan dezelfde vergroeningseisen beantwoorden als de West-Europese landbouwers en binnenkort komt daar nog de Green Deal bovenop. Maar toch krijgen wij minder inkomenssteun”, zegt Zilvinas Augustinavicius, een Litouwse schapenhouder met zo’n 500 ooien. Hij hekelt de modulatie van 90 procent die hen in het vooruitzicht wordt gesteld. “Wanneer die er komt is niet gedefinieerd. We dringen er bij Europa op aan dat er snel werk wordt gemaakt van de gelijkschakeling van de landbouwsteun tussen het Oosten en het Westen.”
