Worden kippenkooien na verkiezingen voer voor politici?

Als het van minister van Dierenwelzijn Ben Weyts afhangt, dan bant Vlaanderen de verrijkte kooien zoals Europa in 2012 al de klassieke kooien voor leghennen verbood. “Een merkwaardige uitspraak”, vindt Vlaams parlementslid Francesco Vanderjeugd (Open Vld), “die neerkomt op het niet meer naleven van het Europese level playing field dat ingeschreven staat in het huidige regeerakkoord”. Minister van Landbouw Joke Schauvliege (CD&V) stelt gerust: “De gelijke spelregels worden niet in vraag gesteld.” Ze wijst ook op de zware investeringen die leghennenhouders deden in omschakeling van huisvesting. N-VA, de partij van minister Weyts, wil het toch graag hebben over een nieuwe stap richting meer dierenwelzijn.

Naar Waals voorbeeld wil de Vlaamse minister van Dierenwelzijn in de leghennenhouderij een nieuwe stap zetten in de huisvesting van de kippen. In 2012 ging op EU-niveau een verbod op klassieke kooien, de zogenaamde legbatterijen, in voege. Pluimveehouders staakten hun activiteiten of investeerden in een nieuwe stalinrichting: verrijkte kooien, scharrelhuisvesting, vrije uitloop of huisvesting conform het biologisch lastenboek. Ben Weyts opperde kort voor de jaarwisseling dat hij de sector graag ziet afstappen van verrijkte kooien.

Vlaams volksvertegenwoordiger Francesco Vanderjeugd schrok daarvan omdat hij zich bewust is van de investeringen die zeven jaar geleden gebeurden. “De ombouw kostte gemiddeld 900.000 euro per bedrijf. Voor een nieuwbouw van een dergelijke inrichting is er sprake van meer dan 1 miljoen euro. De afbetaling is gespreid over vele jaren.” Nu zijn we 2019 en wordt door een Vlaamse minister gesproken over een verbod op verrijkte kooien. Dat verontrust Vanderjeugd net zozeer als de leghennenhouders die daarin investeerden. “Weyts wil aan gold-plating doen op vlak van dierenwelzijn in plaats van zich te houden aan het Europese level playing field”, constateert de politicus van Open Vld.

Vanderjeugd ventileert zijn ongerustheid daarover aan Vlaams landbouwminister Joke Schauvliege. Haar antwoord is duidelijk: “Noch in het regeerakkoord, noch in de beleidsnota’s worden de principes van Europa, de harmonisatie en de gelijke spelregels, in vraag gesteld. Dat geldt ook voor landbouw.” Zij becijfert de financiële inspanning die de leghennenhouderij deed naar aanleiding van de verstrenging van de dierenwelzijnsregels in 2012. “Er lopen momenteel 25,7 miljoen euro aan leningen voor de omschakeling van klassieke kooihuisvesting naar verrijkte kooien. De langstlopende lening is tot het jaar 2033. Het spreekt voor zich dat indien de regels enkele jaren na de zware investeringen al opnieuw worden aangepast, dit inderdaad een effect heeft op bedrijven.”

Bij het door hem opgelegde verbod op pelsdierhouderij in Vlaanderen keek minister Weyts naar zijn collega van Landbouw om het geld op te hoesten voor een flankerend beleid. Minister Schauvliege is die vraag nu voor: “Het is een algemeen principe, ook binnen de Vlaamse regering, dat wanneer maatregelen worden opgelegd vanuit een bepaald beleidsdomein, het aan dat beleidsdomein is om daar het flankerend of compenserend beleid voor uit te voeren.”

Het antwoord van minister Schauvliege stelt Francesco Vanderjeugd een beetje gerust. Hij merkt nog op dat inzake dierenwelzijn er niet één huisvestingssysteem is dat op alle vlakken beter is. “In stallen waar de kippen loslopen, is er bijvoorbeeld een groter risico op pootrot. De kippen lopen immers op vochtig strooisel waar ook hun uitwerpselen op vallen. Er is ook een groter risico op het verspreiden van ziektekiemen waardoor een sneller gebruik van antibiotica noodzakelijk is. Omdat de dieren van nature veel dichter op elkaar leven, komt daar een groter risico op borstbeenbreuken bovenop. En last but not least, zijn kippen van nature vrij agressief ten aanzien van elkaar, met als gevolg het probleem van bekken die gekapt moeten worden. Weyts pleit dus voor de afschaffing van het ene systeem terwijl het andere systeem niet zaligmakend is.”

Groen-parlementslid Bart Caron is het niet eens met zijn collega. Hij stelt Nederland als voorbeeld, waar men opteert voor een uitdoofbeleid wat de verrijkte kooien betreft. Caron oppert een Vlaams langetermijnplan om het dierenwelzijn in de pluimveehouderij te verhogen, “rekening houdend met investeringen of met compensaties als dat nodig is”. Jelle Engelbosch (N-VA), een partijgenoot van dierenwelzijnsminister Ben Weyts, zegt dat het zijn minister vrij staat om keuzes te maken en voorstellen te doen. “Wij staan daar als partij voor 200 procent achter, zeker als we de beelden (undercoverbeelden van Animal Rights in leghennenbedrijf, nvdr.) zien. Er werden geen overtredingen vastgesteld, het doet ons wel de vraag stellen of dit het soort landbouw is dat we willen.”

Sowieso komt er een uitdoofbeleid als de verrijkte kooien moeten verdwijnen, maakt Engelbosch duidelijk. “Laat ons niet polariseren omtrent de thematiek want we moeten er toch over durven nadenken om van dit huisvestingssysteem voor kippen af te stappen.” Hij wordt bijgetreden door onafhankelijk parlementslid Hermes Sanctorum: “Ik vind het spijtig dat de betrokken landbouworganisaties indertijd vaak het advies hebben gegeven om te investeren in verrijkte kooien, alsof dat tot in het oneindige zou kunnen blijven bestaan, quod non. De dierenwelzijnsregels worden altijd maar strenger. Dat is nu eenmaal de realiteit.”

Namens CD&V gaven Jos De Meyer, Bart Dochy en Tinne Rombouts tegengas. Die laatste stelt het belang van wetenschap en kennis voorop: “Met dierenleed en dierenwelzijn zijn heel veel onderzoekers bezig, niet enkel op basis van een buikgevoel of van hoe we onszelf in ons hoofd een goed gevoel kunnen geven, maar op basis van metingen en observaties. De keuze voor de huisvestingssystemen die we vandaag hebben, is effectief onderbouwd. Wil dat zeggen dat we geen verdere evolutie kunnen doormaken? Neen, maar het is niet correct om nu te stellen dat wat we enkele jaren geleden naar voren schoven, nu ineens afdoen als het meest onhaalbare en dieronvriendelijke.” Rombouts sluit haar tussenkomst af met “een oproep tot meer evenwicht in dit debat”.