Boerenbondvoorzitter blikt vooruit op spannend najaar
In de aanloop naar Dag van de Landbouw nu zondag nodigde Boerenbondvoorzitter Sonja De Becker de landbouwpers uit om vooruit te blikken op deze feestelijke dag. Op het grootste imago-evenement van de Vlaamse landbouw komen we later deze week uitgebreid terug. In dit artikel overlopen we de politieke actualiteit, zoals ze beleefd wordt door de voorzitter van Vlaanderens grootste landbouworganisatie. Net als voor andere middenveldorganisaties is het voor Boerenbond spannend afwachten tot de nieuwe Vlaamse regering de inhoud van zijn regeerakkoord prijsgeeft. “Niet alleen het hoofdstuk landbouw is daarin van belang”, zegt Sonja De Becker. Minstens zo belangrijk zijn de plannen inzake milieu, natuur, ruimtelijke ordening, energie, klimaat, … We hopen dat het zich op het terrein vertaalt in rechtszekerheid en ruimte om te ondernemen.”
Voor Boerenbond wordt het afwachten en aftasten hoe de nieuwe regering tot beleid komt, en welke rol daarbij weggelegd zal zijn voor beroeps- en andere middenveldorganisaties. Vlaanderen kent een politieke cultuur van raadpleging van alle stakeholders om tot weloverwogen beleidsbeslissingen te komen. Organisaties als Boerenbond en Bond Beter Leefmilieu geven rechtstreeks feedback, maar doen dat ook via de adviesraden waarin ze vertegenwoordigd zijn. Dat zijn er heel wat, waarvan landbouwadviesraad SALV en milieuadviesraad Minaraad op Vlaams niveau de twee meest geraadpleegde zijn in dossiers die van belang zijn voor de landbouwsector.
Over de adviesraden zegt De Becker: “Het is nog afwachten wat daarover in het regeerakkoord staat. Er gebeurde reeds een rationalisering. Mogelijk kunnen een aantal zaken nog beter en efficiënter. De inkanteling van het SALV-secretariaat in de SERV (de grootste Vlaamse adviesraad, nvdr.) laat zien dat adviesverlening baat heeft bij een goed gestroomlijnd backoffice.”
Over het middenveld dat in gans Europa onder druk staat, zegt ze het volgende: “De rechtstreekse democratie werkt niet. Tussen de individuele burger en de Staatsstructuur is er ‘iets’ nodig. Dat zijn de middenveldorganisaties, die bijvoorbeeld zorgen voor de doorvertaling van beleid naar de praktijk. Ze moeten mee evolueren met hun tijd en zich zo nodig aanpassen. Boerenbond heeft dat altijd gedaan. Onze opstelling naar de politiek evolueerde, en met dossierkennis blijven we ons onderscheiden. In de filosofie dat je samen verder geraakt, is een werkpunt voor de toekomst nieuwe partners zoeken en meer samenwerken. Vandaag is die samenwerking tussen middenveldorganisaties er al, maar is ze vaak ad hoc en thematisch.”
Sonja De Becker leidt naast Boerenbond ook Landelijke Gilden zodat ze zich de voorbije weken en maanden stoorde aan de polarisatie tussen stad en platteland. “Vlaanderen is stad én platteland. Beiden hebben recht op een sterk beleid. Vanuit onze plattelandsbeweging stellen we voor om de voorafname door een aantal grote steden te verminderen. Dat geld kan Vlaanderen toevoegen aan het Gemeentefonds dat zorgt voor de basisfinanciering van gemeenten. Bij de verdeling van de middelen verdient open ruimte een betere valorisatie. Gemeentebesturen zouden beloond moeten worden voor de instandhouding ervan.”
Het zou zomaar kunnen dat dergelijke Vlaamse beleidsdossiers de komende maanden overschaduwd worden door de gevolgen van een harde Brexit. Bij Boerenbond houden ze rekening met een worst-case-scenario. De Becker: “Door het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU zijn er enkel verliezers. Zowel in de EU als over het kanaal zijn landbouwers bij de grote verliezende partijen. Het wegvallen van de Britse bijdrage slaat een gat van 10 miljard euro in de EU-begroting. Dat maakt de discussie over de meerjarenbegroting van de EU bijzonder moeilijk. Onze sector dreigt via het landbouwbudget de rekening te betalen voor de Brexit.”
Op vlak van handel herinnert de Boerenbondvoorzitter aan het belang van de Britse afzetmarkt: “Ze zijn onze vierde exportbestemming voor agrovoedingsproducten. Bovendien moeten we ook rekening houden met een ‘verdringingseffect’, bijvoorbeeld van grotere volumes Iers rundvlees die op de Europese markt terechtkomen.” Aangezien het Verenigd Koninkrijk slechts in 60 procent van zijn voedselvraag zelf voorziet, kan het niet anders dan dat er kansen blijven bestaan voor Vlaamse bedrijven die op export mikken. De Becker ziet tal van kwaliteiten die onze voedingsindustrie kan uitspelen: kwaliteit, nabijheid, een uitstekende dienstverlening, enz. “Alleen riskeren we dat op termijn wettelijke normen en kwaliteitsstandaarden uit elkaar groeien indien de Britten het Amerikaanse model gaan volgen, bijvoorbeeld op vlak van voedselveiligheid.”
Sommige dossiers, zoals de hervorming van het EU-landbouwbeleid en de Afrikaanse varkenspest, zijn even uit de actualiteit verdwenen. In het geval van de dierziekte prijst de voorzitter van Boerenbond zich daarvoor gelukkig, want het heeft te maken met het uitblijven van nieuwe besmettingen bij everzwijnen. Ze blijft op haar hoede, en hoopt dat iedereen dat is. “We lopen nu het risico dat de aandacht verslapt terwijl het risico op verspreiding van het virus nog aanwezig is. Onze varkenshouders, hun leveranciers en afnemers, ook alle bevoegde overheden moeten alert blijven.”
Rond de Europese natuurdoelstellingen en het bijbehorende ammoniakbeleid voor de veehouderij is het ook al even stil. “Dat komt omdat het wetgevend kader af is en we nu in de fase van implementatie zitten”, legt De Becker uit. “Veehouders kunnen een dossier indienen om aanspraak te maken op het flankerend beleid. Voor de bedrijfsleiders in kwestie is dat behalve financieel ook emotioneel zeer zwaar. Voor de overheid is het nog zoeken naar de juiste aanpak. Momenteel vergt de afhandeling van een dossier veel tijd.” De Boerenbondvoorzitter verwacht dat er rond IHD/PAS een aantal zaken in het regeerakkoord zullen staan. “Ons principe blijft dat de sterkste schouders (in dit geval de natuurbeheerders zelf, nvdr.) de zwaarste lasten moeten dragen. Daarnaast moet de realisatie van bijkomende natuur gericht zijn op de Europese natuurdoelstellingen. Die focus stond reeds ingeschreven in het vorige Vlaamse regeerakkoord.”
Van het handelsakkoord met de Mercosur-landen kan je niet zeggen dat het weggedeemsterd is uit de actualiteit. Om de haverklap is het opnieuw in het nieuws, door de vele linken met andere dossiers. Denk maar aan de bosbranden in het Amazonewoud, die gelinkt werden aan de Braziliaanse exportpolitiek die voorrang krijgt op milieubescherming. Handelsakkoorden die een goed evenwicht vinden tussen de offensieve en defensieve (agro)handelsbelangen, krijgen van Boerenbond krediet. De Mercosur-deal hoort naar verluidt niet thuis in het rijtje geslaagde akkoorden. “Afwachten wat de nieuwe Europese Commissie er mee zal doen”, zegt De Becker.
Tot slot verwijst de voorzitter van Boerenbond naar twee dossiers met een lange voorgeschiedenis, te beginnen bij de brede weersverzekering die eindelijk uit de startblokken schiet. “Eind dit jaar houdt het Rampenfonds in zijn huidige vorm op te bestaan. Eind deze maand weten we welke verzekeringsproducten erkend worden en zodoende in aanmerking komen voor de premiesubsidie. Vijf jaar lang daalt stelselmatig de tussenkomst van het Rampenfonds zodat de weersverzekering geleidelijk uitgerold kan worden. Boerenbond houdt de vinger aan de pols om te zien of de verzekering effectief ingang vindt, en er voldoende betaalbare verzekeringsproducten in de markt zijn.”
Het goede nieuws uit Vlaanderen waar Sonja De Becker haar overzicht graag mee besluit, is de start van het duaal leren in het landbouwonderwijs. Ze hoopt dat het een succes wordt want de nood aan goed opgeleide arbeidskrachten in de landbouwsector is groot en groeit nog. “In sectoren als varkens- en melkveehouderij zien we dat bedrijven verder ontwikkelen en geconfronteerd worden met de krapte op de arbeidsmarkt. Om dat aan te pakken, ijvert Boerenbond voor twee oplossingsrichtingen. Enerzijds dient het binnenlands arbeidspotentieel benut te worden. Anderzijds kan economische migratie van geschikt personeel van niet EU-origine een uitkomst bieden voor vacatures die niet ingevuld geraken.”
